“ရခိုင္ျပည္ကို ရခိုင္တိက အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရခ်င္လို႔….”

ရခိုင္လူမ်ိဳး သမိုင္း ပညာရွင္တဦးျဖစ္ေရ ေဒါက္တာေအးေက်ာ္ ထိုင္းႏုိင္ငံ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕သို႔ ေခတၱ ေရာက္ဟိစဥ္ ရခိုင္ျပည္နယ္၏ ေနာက္ခံ သမိုင္း၊ ႏုိင္ငံေရး အေျခအနီႏွင့္ ႐ုိဟင္ဂ်ာ ေနာက္ခံသမိုင္း၊ ႐ုိဟင္ဂ်ာ အေရးႏွင့္ အျမင္မ်ားအား ဧရာဝတီ သတင္းေထာက္ ဘေစာတင္က တိြ႕ဆုံမီးျမန္းထားသည္ မ်ားကို ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။

ေဒါက္တာေအးေက်ာ္သည္ လက္ဟိတြင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု နယူးေယာက္ၿမိဳ႕၌ အၿငိမ္းစား ပါေမာကၡ တဦးအျဖစ္ နီထိုင္လ်က္ဟိသည္။ ေဒါက္တာေအးေက်ာ္၏ ကုိယ္ေရးအက်ဥ္းကိုလည္း ေအာက္တြင္ ပူးတြဲ ေဖာ္ျပထားပါသည္။

ေဒါက္တာေအးေက်ာ္
မိန္း။ ။ လြတ္လပ္ေရးမရမီ ရခိုင္ျပည္ ႏိုင္ငံေရးအေျခအနီတိကို ေျပာျပပီးပါ။

ေျဖ။ ။ ျမန္မာ့ေတာ္လွန္ေရးသမိုင္းမွာ ရခိုင္ေခါင္းေဆာင္တိစြာ အၿမဲတမ္းရွိ႕က ပါ၀င္ခေရ၊ အဂၤလိပ္ ကိုေတာ္လွန္ေရနီရာ၊ ဂ်ပန္ကိုေတာ္လွန္ေရနီရာမွာပါ ရိွ႕တန္းကပါဲ ၊ ရခိုင္တိစြာ ဇာကို လုိခ်င္ လို ့ေတာ္လွန္ေရးမွာ ရိွ႕တန္းက ပါရေရလဲဆိုေက ရခိုင္ျပည္ကို ရခိုင္တိက အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ရခ်င္လို ့ျဖစ္ေရ၊ အဂၤလိပ္ေခတ္က ထင္ရွားေရ ေခါင္းေဆာင္တိကို ေျပာပါဆိုေက ဆရာေတာ္ဦးစိႏၱာ၊ ဆရာေတာ္ ဦးပညာ သီဟ၊ ဦးညိဳထြန္း၊ ဦးေအာင္ဇံေ၀၊ ဦးေက်ာ္မင္း၊ ဦးဘေစာ စေရပုဂၢိဳလ္တိစြာ ရခိုင္ျပည္ေတာ္လွန္ေရး ရခိုင့့္ ႏိုင္ငံေရး ေလာကက ထိတ္ထိတ္ႀကဲတိပါရာေယ၊ ျမန္မာတႏိုင္ငံလံုးအတြက္ ဆိုေကေတာ့ခါ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ စြာ နံပါတ္တစ္ပါ။

ယင္းကာလက ရခိုင္တိ၏ အနီအထားကို ခြဲစိပ္ၾကည့္ေမဆိုေက ၿဗိတိသွ်တိ၏ အုပ္ခ်ဳပ္ ေရးထဲမွာ ပါ၀င္ေရ အပိုင္းကတပိုင္းနန္ ့ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္ေရ လြတ္လပ္ေရး တိုက္ပြဲတိထဲမွာ ပါ၀င္ေရအပိုင္းတိကို လည္း တိြ ့ရပါဖို႔။

ဦးညိဳထြန္းဆိုစြာက ၁၉၃၆ ခုႏွစ္ ေက်ာင္းသားသပိတ္မွာ ပါ၀င္ခေရ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ တဦးလည္း ျဖစ္ေရ။ ယင္းေၾကာင့္ သူစြာ ရခိုင္အသိုင္းအ၀ိုင္းနန္႔ ဗမာအသိုင္းအ၀ိုင္းမွာပါ လူသိမ်ားေရ ႏိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္တဦးပါ၊ ဂနိန္႔ ျမန္မာသမိုင္းမွာ မတ္လ(၂၇)ရက္နိိန္ ့ကို ေတာ္လွန္ေရးနိန္႔လို ့သတ္မွတ္ ထားကတ္ေတ၊ ဦးညိဳထြန္းေခါင္းေဆာင္ေရ ရခိုင္တိစြာ ဂ်ပန္ကို မတ္လ(၂၇)ရက္ထက္ေစာၿပီး ေဖေဖာ္၀ါရီ လ (၁၂)ရက္လား (၁၃)ရက္လား က်ေနာ္အေသအခ်ာ မမွတ္မိပါဗ်ာယ္။ ယင္းခါကပင္ စၿပီး ဖက္ဆစ္ ဂ်ပန္ ေတာ္လွန္ေရးကို ရခိုင္ျပည္က စေတာ္လွန္ခေရ။ ယင္းအေၾကာင္းကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ မိန္႔ခြန္းတိထဲမွာ လည္း ပါပါေရ။ ေမၿမိဳ ့မိုးၾကည့္ေရးေရ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းမိန္ ့ခြန္းမ်ားထဲမွာ ရွာဖီြတိြ ့ဟိႏုိင္ပါေရ။ ေလ့လာၾကည့္ပါ။

မိန္း။ ။ လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးေရေနာက္ပိုင္း ရခိုင္ျပည္၏ အေျခအေနကဂါ ဇာပိုင္ဟိပါေရလဲ။

ေျဖ။ ။ ရခိုင္တိစြာ အဂၤလိပ္ကိုေတာ္လွန္တဲ့နီရာနန္႔ ဂ်ပန္ကိုေတာ္လွန္ေရနိန္ရာမွာပါ ရိွ႕တန္းက ပါ၀င္ခေရဆိုစြာကို ေျပာခၿပီးပါဗ်ာယ္၊ ယင္းပိုင္ ဗမာအပါအ၀င္ အျခားေသာ တိုင္းရင္းသားတိနန့္အတူတကြ လြတ္လပ္ေရးတုိက္ပြဲ ဆင္ႏႊဲခၿခင္း၏ တကယ့္ ရည္မွန္းခ်က္က ဇာလဲဆုိေက ရခိုင္တိစြာ မိမိ႐ို႕ ့ရခုိင္ျပည္ ကို ရဖို႔ပါ၊ တန္းတူအခြင့္အေရး ရဖို ့ပါ၊ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္ ရဖုိ ့ပါ၊ ယေကလည္း တကယ္တမ္း ျမန္မာ ႏိုင္ငံလြတ္လပ္ေရးရလာေရအခါ ရခိုင္တိအတြက္ တခုလည္းမရခပါ၊ ျပည္နယ္ အဆင့္ ေခ်ကိုေတာင္မွ သတ္မွတ္ပီးစြာကို မခံခရ၊ ရခိုင္တိ မြန္တိစြာ ဦးႏုကို ျပည္နယ္ပီးဖို႔ ေတာင္းဆိုေကလည္း ဦးႏု ေဝွလိုလို ေဒလိုလို ေ၀့လည္ေၾကာင္ပတ္လုပ္ခေရအတြက္ ေၾကာင့္ ရခိုင္တိ၏ ရည္မွန္းခ်က္မျပည့္၀ခရပါ၊ ဦးႏုက သူ ့ပါတီအက်ိဳးကိုသာ ၾကည့္ခလို႔ တကယ္အေရးပါေရ National Interest (အမ်ိဳးသားအက်ိဳး အျမတ္) ကို ဆံုးယႈံး စီခေရ။

မိန္း။ ။ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ဆယ္ႏွစ္ ကာလအတြင္း ရခိုင္ျပည္မွာ ဇာတိျဖစ္နီခပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ ဦးႏု၏ ဖဆပလ ေခတ္မွာ ရခိုင္ျပည္မွာ အဓိကလႊမ္းမိုးေရ ပါတီႀကီးနွစ္ခဟိပါေရ။ ဖဆပလ နန္ ့ရတည (ရခိုင္ စည္းလံုးညီညြတ္ေရး ပါတီ)တိပါ၊ ရတည၏ ေခါင္းေဆာင္က ဦးေက်ာ္မင္းျဖစ္ေရ၊ သခင္ဦးေက်ာ္ရင္ ႐ို႔လည္း ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ယွားမႈထဲမွာ ပါေရ၊ ဦးေအာင္ဇံေ၀၊ ေတာင္ကုတ္က ဦးေက်ာ္တင္ စစြာတိက ဖဆပလတိ၊ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ ဖဆပလ ႏွစ္ျခမ္းကြဲခ်ိန္မွာ တည္ၿမဲ (ဖဆပလ)နန္႔ သန္႔ယွင္း (ဖဆပလ) ဆိုၿပီး ဟိလာေရ၊့ သန္ ့ယွင္းဖဆပလ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ေရ ဦးႏုစြာ တိုင္းျပည္၏ အက်ိဳးထက္ သူ ့ပါတီအက်ိဳးကိုရာ ၾကည့့္ေရအနီနန္႔ ေမယုခရိုင္ဆိုစြာ လုပ္လာေရ၊ ယင္းမွာဟိေရ ဘဂၤါလီ တိကို မဲရဖို ့အတြက္ မ်က္ႏွာသာပီးေရ၊ မွတ္ပံုတင္ ျပဳလုပ္ပီးစြာတိဟိိလာခေရ၊ ကိုလိုနီေခတ္က ဘဂၤါလီ တိစြာ ရခိုင္ျပည္ကို အလုပ္လာလုပ္ေရ၊ စပါးရိတ္ေရ။ လယ္ထြန္ေရ။ ၿပီးေက ျပန္လားၾကေရ၊ ယေကလည္း ဦးႏုက မဲရဖို ့အတြက္ မ်က္ႏွာသာပီးစြာနန္႔ ဘဂၤါလီီတိစြာ ႏိုင္ငံေရးအဆင့္ထိကို တိုးတက္ လုပ္ေဆာင္လာစြာကို တြိ ့လာရေရ။ သူ႐ို ့အထဲက စူလတန္ မာမြတ္ဆိုစြာ ထင္ရွားေရသူ တဦး ပါ၊ ရခိုင္တိ၏ ရတည ကေတာ့ခါ ရခိုင္ျပည္နယ္ရဟိေရးကို တစိုက္မတ္မတ္ ဆက္လုပ္လာခေရ။

မိန္း။ ။ ဦးႏုက ယင္းပိုင္ လုပ္ခလို႔ ဇာတိဆက္ၿဖစ္လာခပါေရလဲ။

ေျဖ။ ။ အဓိက အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ခါ ၁၉၅၈။ ၅၉။ ၆၀ ကာလမ်ားမွာ ဖလပလ ႏွစ္ျခမ္း ကြဲလာေရ၊ ႏွစ္ျခမ္းကြဲလာလို႔ ဖဆပလ အားနည္းလာေရ၊ ယင္းအခါမွာ ဦးႏုက သူ႔ ပါတီ အႏိုင္ရဖို ့ေမယုခရိုင္ကို ဘဂၤါလီ တိကို ၀င္ခြင့္ျပဳေရ၊ ယင္းပိုင္ ျပဳလုပ္ချခင္းက ေအနိန္႔ျပည္ပမွာ က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ အသံထြက္နီေရ့ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုေရ ျပႆနာတိကို ျဖစ္ေပၚစီေရ အေၾကာင္းအရင္းပါ။

မိန္း။ ။ ေဒရိုဟင္ဂ်ာဆိုေရ အသံုးအႏႈန္းစြာ ဇာအခ်ိန္က ခေရဆိုစြာသိပါေရလား။

ေျဖ။ ။ ၁၉၆၀ ၀န္းက်င္ေလာက္မွာ စေပၚခေရလို႔ထင္ပါေရ။ ဇာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ခါ စူလတန္ မာမြတ္ ဆိုေရ ဘဂၤါလီႀကီးက အမတ္ျဖစ္ခေကလည္း တခါေခ်လည္း ရိုဟင္ဂ်ာဆိုေရ စကား ကို သံုးစြဲခစြာ မတိြ ့ရပါ၊ လြတ္လပ္ေရးမတိုင္မီက ျမန္မာ့သမိုင္း၊ ရခိုင္သမိုင္းတိမွာ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုေရ ေ၀ါဟာရစြာ မဟိခပါ၊ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးခါစမွာလည္း မဟိခပါ။

မိန္း။ ။ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုေရ ေ၀ါဟာရကဂါ ဇာပိုင္အဓိပၸါယ္ကို ေဆာင္ပါေရလဲ။

ေျဖ။ ။ * ဆရာႀကီး ဦးသာထြန္း က်န္းမာစဥ္တုန္းက သူရန္ကုန္ကိုလာတုိင္း က်ေနာ္ဘားကို၀င္ေရ၊ သူနန္႔လက္ဖက္ရည္ေသာက္ယင္း စာအေၾကာင္းပီအေၾကာင္း သမုိင္းအေၾကာင္း တိကို ေဆြးေႏြးေရ၊ ယင္းအခါမွာ ေဒေ၀ါဟာရကို ဆရာႀကီး ဦးသာထြန္းက အခုပိုင္ ဆိုပါေရ။ ရိုဟင္ဂ်ာ ဆိုစြာ ရခိုင္စကား (႐ြင့္)လြင့္ဂ်ာက ျဖစ္လာေရစကားျဖစ္ေရ။ လြင့္ဂ်ာဆိုေရ အဓိပၸာယ္က- ဥပမာ-- သစ္ပင္တိက သစ္ရြက္တိၾကီြေက လီထဲ မွာ ေဝ့ၿပီး ဦးတည္ရာမဲ့ လြင့္နီစြာကို ဆိုလိုေရ၊ေဒ ဘဂၤါလီတိကိုမွ အခုပိုင္ ဆိုလိုစြာမဟုတ္ပါ၊ ရည္ ရြယ္ခ်က္ ဦးတည္ခ်က္မဟိဘဲ လြင့္နီေရဇာသူ ့ကိုမဆို ရခိုင္ဘာသာစကားနန္႔ လြင့္ဂ်ာလို႔ ဆိုေရ။ ယင္းခ်င့္ကို ဘာသာေဗဒနန္႔ ဆန္းစစ္ၾကည့္ေကလည္း (႐ြင့္)လြင့္ဂ်ာကနီ ရိုဟင္ဂ်ာလို႔ ေျပာင္းလဲလာေရဆိုစြာ ျဖစ္ႏိုင္ေရလို ့က်ေနာ္ တကၠသိုလ္ ပညာပေဒသာ စာေစာင္မွာ က်ေနာ္ေရးခဖူးေရ။ ယရလ၀ ဆိုေရ ဗ်ည္းတိစြာ အသံေျပာင္းလဲေရ သေဘာဟိေရ။

(*ဆရာႀကီး ဦးသာထြန္းမွာ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးႏု လက္ထက္က ရခိုင္-ျမန္မာ ပညာရွိႀကီးျဖစ္သည္။ ဦးႏု ကိုယ္တိုင္
ပ႑ိတ္ (ပညာဟိ) ဘြဲ႔ အပ္ႏွင္းခဖူးေၾကာင္း သိရသည္။ အယ္ဒီတာ)

မိန္း။ ။ အခုကာလမွာ ရခိုင္လူမ်ိဳးတိက ေဒရိုဟင္ဂ်ာဆိုေရအသံကိုေတာင္ မၾကားခ်င္ေလာက္ ေအာင္ျဖစ္နီၾကစြာ ဇာေၾကာင့္ပါလဲ။

ေျဖ။ ။ ေဒရိုဟင္ဂ်ာ ဆိုစြာျဖစ္လာဖို ့ရခိုင္ျပည္မွာ အရင္းခံစြာက မူဂ်ာဟစ္တိျဖစ္ေတ။ သူ႐ို ့စြာ ရခိုင္ျပည္မွာ နီရာရဖို ့ျမီရဖို ့သူပုန္ထၾကေရ။ သူ႐ို ့စြာ အစက ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ဘဂၤါလီတိပါ၊ ရွိတုန္းက သူ႐ို႔တိစြာ အလုပ္လုပ္ၿပီးေက သူ႐ို ့နီရပ္ကို ျပန္ၾကေရ၊ ေနာက္ၾကာလာေရခါ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ ကိုယ္တိုင္က လူဦးေရေပါမ်ားအားၾကီးလို႔ နီရထိုင္ရအခက္အခဲဟိလာေရ။ ေယခါ ဦးႏုက ေမယုခရိုင္အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားေရ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္းေတာ၊ ရေသ့ေတာင္နယ္တိကို မြတ္စလင္ ျပည္နယ္ ထူေထာင္ဖို႔ မူဂ်ာဟစ္တိ ႀကိဳးစားခေရ၊ ယင္းမူဂ်ာဟစ္တိက နာမည္သစ္ ရိုဟင္ဂ်ာကို တင္ သြင္းလာေရအခါ ရခိုင္တိက လံုး၀လက္မခံပါ၊ မိမိတိုင္းျပည္၏ နယ္ျမီတိနန္႔ ဘာသာ သာသနာ ကိုပါ အႏၱရာယ္ျပဳႏိုင္ေရ ေဒ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတာကို ရခိုင္တိက အသံကိုပင္ မၾကားႏိုင္စြာၿဖစ္ပါေရ။

မိန္း။ ။ ေဒရိုဟင္ဂ်ာ ေပၚေပါက္လာရေရ ေနာက္ခံ အေၾကာင္းတရားက ဇာတိၿဖစ္ႏိုင္ပါလဲ။

ေျဖ။ ။ အင္မတန္မိန္းသင့္ေရ မိန္းခြန္းေကာင္းတခုပါအမွန္၊ တကယ္ေတာ့ခါ ေဒရိုဟင္ဂ်ာဆိုစြာက အေပၚယံ ျပႆနာပါ၊ တကယ္နက္ယႈိင္းေရ အရင္းခံက“အစၥလမ္၀ါဒ လႊမ္းမိုး ျပန္႔ပြားေရး”ဆိုေရစြာက အရင္းခံ ျပႆနာပါ၊ ယင္းလႈပ္ယွားမႈကို ေၾကာေထာက္ေနာက္ခံျပဳပီးစြာက အာဖရိကတိုက္ ေျမာက္ပိုင္းက တိုင္းျပည္တိ၊ အရိွ႕အလယ္ပိုင္းက ႏိုင္ငံတိက ေငြေၾကးတိ၊ လက္နက္တိ စသျဖင့္ လုိအပ္စြတိကို ထုနန္႔ထည္နန္႔ ပံ့ပိုးၿပီး လုပ္ေဆာင္နီစြာကို တြိ ့ရေရ၊ အရိွ ေတာင္အာယွကဆိုေက မေလးယွားႏိုင္ငံမွာဟိေရ အဖြဲ႕အစည္းတိက ေအခ်င့္ကို အားပီးေရ။ မြတ္စလင္ ဘာသာျပန္႔ပြားဖို ့လႊမ္းမိုးဖို ့နယ္ျမီရစီဖို ့အင္တိုက္ အားတိုက္ ကူညီေရ၊ ယင္းေၾကာင့္ သူ႐ို႕ စြာ ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ကို သံုးၿပီး ျမန္မာတိုင္းရင္းသား၊ ရခိုင္တိုင္းရင္း သား ျဖစ္ဖုိ႔ အားထုတ္လာေရ၊ အမွန္တကယ္ေတာ့ခါ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုစြာ လူမ်ိဳးလည္းမဟုတ္၊ ျမန္မာတိုင္းရင္းသား လည္းမဟုတ္ပါ။

မိန္း။ ။ ျပည္တြင္းမွာေတာ့ခါ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုစြာကို နအဖက အသိအမွတ္လည္း မျပဳ၊ တခါလည္းမဟိခလို႔႔ အတိအလင္းဆိုပါေရ၊ ယေကလည္း ျပည္ပမွာဟိေရ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ားေကာင္စီမွာ တိုင္းရင္းသား အခြင့္အေရးရဖို႔ ႀကိဳးစားနီစြာတိကိုေတာ့ခါ ၾကားဖူးေရ၊ ယေကလည္း ရခိုင္တိက ကန္႔ကြက္လို ့အခု အခ်ိန္ထိေတာ့ခါ ေအာင္ျမင္မႈမရသိမ့္ပါ။ တိုင္းရင္းသားဆိုစြာ ဇာသူတိကို သတ္မွတ္ခေရလဲ ဆိုစြာကို သိခ်င္ပါေရ။

ေျဖ။ ။ ၁၉၇၈ ခုနွစ္က ရန္ကုန္မွာ လမ္းစဥ္ပါတီေခတ္က တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားနန္႔ ဆိုင္ေရ ဥပေဒတရပ္ကို သတ္မွတ္ဖို ့ဆရာေဒါက္တာေမာင္ေမာင္၊ ဆရာႀကီး ဦးစံသာေအာင္နန္႔ က်ေနာ္႐ို႕တိြ ့ဆံုေဆြးေႏြး ခဖူးပါေရ။ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္က ဥပေဒ ပညာသွ်င္၊ က်ေနာ္က သမိုင္း၊ ဦးစံသာေအာင္က ယင္းအခ်ိန္ခါတုန္း က အထက္တန္းပညာဦးစီးဌာနက ညႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ပါ၊ နီရာကေတာ့ခါ ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီ ရံုးခန္းမွာပါ။

ယင္းအခ်ိန္ခါမွာ က်ေနာ္က ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တိုင္းရင္းသားအျဖစ္ သတ္မွတ္ေရးအတြက္ဆိုေက ဘိုးေတာ္ဘုရား စစ္တမ္း ဆိုစြာဟိပါေရ၊ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၈၀၀ ေက်ာ္ေလာက္က စစ္တမ္းေကာက္ခစြာပါ၊ ယင္းခ်င့္ကအင္မတန္ျပည့္စံုပါေရ၊ ယင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ နီထိုင္လာေရ လူမ်ိဳးတိ အားလံုးကို က်က်နန စစ္တမ္းေကာက္ထား စြာဟိပါေရ၊ ရခိုင္တိ၊ ကရင္တိ၊ မြန္ကိုေတာ့ခါ တလိုင္းလို႔ေခၚေရ၊ ယင္းခ်င့္ကိုကို မူတည္ၿပီး ဆံုးျဖတ္ေက မေကာင္းလားလို႔ က်ေနာ္က အႀကံပီးပါေရ။

ေယခါ ဆရာေဒါက္တာေမာင္ေမာင္က မေစာလြန္းလားလို႔ျပန္မိန္းပါေရ၊ ယင္းပိုင္ဆိုေက သမိုင္းမွာအေရးပါေရ အလွည့္အေျပာင္းျဖစ္ေရ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၈၂၄ ခုႏွစ္က စသင့္ေရလို႔ေျပာခပါေရ၊ ၁၈၂၄ က ျမန္မာျပည္ကို အဂၤလိပ္တိစသိမ္းေရ ႏွစ္ပါ၊ ယင္းစြာကို ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္က သေဘာတူလို႔ ယင္းမတိုင္မီက နီထိုင္ခေရ လူမ်ိဳးတိကို တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္ေရလို ့ ဥပေဒ ျပဳခပါေရ။ ယေကလည္း ရိုဟင္ဂ်ာဆိုေရ အသံုးအႏႈန္းမဟိခပါ။


ေဒါက္တာေအးေက်ာ္၏ ကိုယ္ေရးအက်ဥ္း

ေဒါက္တာေအးေက်ာ္ကို ၁၉၃၉ ခုႏွစ္ က ရခိုင္ျပည္နယ္ ေတာင္ကုတ္ၿမိဳ႕နယ္ တန္းလြဲေခ်ာင္း ႐ြာမ ရြာသစ္တြင္ မီြးဖြားခသည္။

ေဒါက္တာေအးေက်ာ္ ဆည္းပူးရဟိခေသာ ပညာရပ္ဆိုင္ရာ ဘြဲ႕မ်ားမွာ B.A (History and Religion) ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ (၁၉၅၉) ၊ B.A (Honors) Oriental History ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ (၁၉၆၀) ၊ M.A (History of Asia) ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ (၁၉၆၄) ၊ B.L (Law) ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ (၁၉၆၆) ၊ PhD (History of Southeast Asia) Monash University. Australia. 1979 စေရ ဘြဲ႔မ်ားကို ရဟိခသည္။

ေဒါက္တာေအးေက်ာ္သည္ ကထိက (သမိုင္းဌာန) ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ (၁၉၆၂-၁၉၈၀) ။ တြဲဖက္ ပါေမာကၡ (သမိုင္းဌာန) ဖယတ္ တကၠသိုလ္၊ ခ်င္းမိုင္၊ ထိုင္းႏိုင္ငံ (၁၉၈၂-၈၄) ။ ကထိက (ေခတ္သစ္ ဘာသာေဗဒႏွင့္ သဒၵေဗဒ ဌာန) ေကာ္နဲ တကၠသိုလ္၊ နယူးေယာက္၊ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု၊ (၁၉၈၄- ၈၉) ။ ဘာသာျပန္ ကၽြမ္းက်င္သူ ( သကၠတစာေပ ဌာန) ဟားဗတ္ တကၠသိုလ္၊ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု၊ (၁၉၉၁-၀၂) ။ တြဲဖက္ ပါေမာကၡ (သက္ႀကီးမ်ားအတြက္ စဥ္ဆက္မျပတ္ ပညာသင္ၾကားေရး အစီအစဥ္) နယူးေယာက္ တကၠသိုလ္၊ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု၊ (၁၉၉၃- ၉၅) ။ တြဲဖက္ပါေမာကၡ (အာယွသုေတသန ဌာန) နယူး ေယာက္ တကၠသိုလ္၊ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု (၁၉၉၆- ၉၉)၊ လြတ္လပ္ေသာ အာယွအသံ (R.F.A) ျမန္မာပိုင္း အစီအစဥ္တြင္ အႀကံပီး အယ္ဒီတာ (၃ႏွစ္ခန္႔)အျဖစ္ တာဝန္မ်ား ထမ္းေဆာင္ခၿပီး အခုအခါ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု နယူးေယာက္ၿမိဳ႕တြင္ အၿငိမ္းစားယူ၍ ျမန္မာ့အေရးဆိုင္ရာမ်ားကို ေဆာင္႐ြက္ နီထိုင္လ်က္ဟိသည္။

ေဒါက္တာေအးေက်ာ္ ေရးသားထုတ္၀ီခေရ စာအုပ္မ်ား -

၁၊ ရွမ္းလူမ်ိဳးမ်ား၏ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားႏွင့္ ရိုးရာဓေလ့ (၁၉၆၈)
၂၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ အမ်ိဳးသားပညာေရးသမိုင္း (၁၉၇၀) စာအုပ္ျဖင့္
၁၉၇၁ခုႏွစ္အတြက္ အမ်ိဳး သားစာေပဆုကို ဆြတ္ခူးခသည္။
၃၊ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ား၏ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားႏွင့္ ရိုးရာဓေလ့ (၁၉၇၃)
၄။ On the Birth of Modern Family Law in Burma and Thailand. Singapore (1990)
၅၊ The Voice of young. Cornell University, March 1990
၆၊ Code and Custom in Burma and Thailand. Scotland. 1993


http://www.irrawaddy.org/bur/index.php?option=com_content&view=article&id=1922:2009-10-03-10-37-47&catid=4:interview&Itemid=10